Werkzekerheidsclausule: is ontslag nog mogelijk?

Advocaat Filip Tilleman ontrafelt de wet voor WisKeys!   Lees hier alle artikels.

Bij herstructureringen of cao-onderhandelingen vragen vakbonden wel eens een werkzekerheidsclausule als tegenprestatie voor hun toegevingen. Welke vormen kan zo’n clausule aannemen?

Filip Tilleman: “Er zijn drie mogelijke vormen van werkzekerheidsclausule.

1. In dienst tot een bepaalde datum. De werkgever garandeert dat hij werknemers in dienst houdt tot een bepaalde datum. De periode waarbinnen niemand zal ontslagen worden kan vrij bepaald worden. Het mag echter geen levenslange garantie zijn.
2. Eerst een procedure volgen. De werkgever moet, vooraleer hij iemand kan ontslaan, een overeengekomen procedure volgen. Bijvoorbeeld: eerst zijn drie schriftelijke ingebrekestellingen noodzakelijk en vervolgens kan ontslag pas na bespreking met de syndicale afvaardiging.
3. Beperkt tot welbepaalde motieven. Het ontslagrecht van de werkgever wordt gedurende een bepaalde periode strikt beperkt tot nominatim opgesomde motieven. Bijvoorbeeld: veelvuldig te laat komen op het werk of het niet naleven van de veiligheidsprocedures.”

Wat als de werkgever toch ontslaat?

Filip Tilleman: “De hamvraag is wat er gebeurt als de werkgever met miskenning van een dergelijke werkzekerheidsclausule willens nillens overgaat tot ontslag? Idealiter staat nauwkeurig omschreven in de clausule welke sanctie dan van toepassing is. Ter zake hebben de partijen de vrije keuze om het tarief te bepalen.

Als er niets bepaald is, dan zal de rechter zelf gaan bepalen wat de mogelijke schadevergoeding is. Dit kan dan variëren van een symbolische vergoeding tot het uitbetalen van het loon voor de volledige periode dat de werknemer in dienst had moeten blijven.

In elk geval komt een vergoeding wegens miskenning van de werkzekerheidsclausule bovenop de normale verbrekingsvergoeding. Het één kan niet van het ander worden afgetrokken. Op de schadevergoeding is geen sociale zekerheid verschuldigd.”

Geldt de clausule ook bij een faillissement?

Filip Tilleman: “Nee, opvallend genoeg oordeelde het Hof van Cassatie dat bij een faillissement een curator niet gebonden is door een werkzekerheidsclausule bij het failliete bedrijf. Dergelijke clausule druist immers in tegen de faillissementswetgeving die van openbare orde is. De curator kan dus in strijd met een dergelijke clausule toch een einde maken aan de arbeidsovereenkomsten zonder dat daarvoor ook maar enige extra vergoeding moet worden betaald aan de ontslagen werknemers!”

Lees meer over arbeidsrecht op de site van Tilleman Van Hoogenbemt Advocaten en via Twitteraccount @TillemanFilip

Dit artikel maakt deel uit van het dossier 'De arbeidswet ontrafeld'.